Skóra to jeden z najważniejszych i największych organów w naszym organizmie. Pielęgnacja noworodka powinna rozpoczynać się od niej. Odpowiada ona między innymi za ochronę przed zimnem, ciepłem, promieniowaniem UV, a w okresie noworodkowym i niemowlęcym, przed wnikaniem pasożytów i drobnoustrojów. Jedną z ważniejszych funkcji skóry jest termoregulacja.
Zaraz po urodzeniu skóra dziecka wykazuje odmienność w budowie względem dorosłego. Niedojrzałość skóry noworodków sprawia, że jest ona delikatniejsza, bardziej narażona na wszelkiego rodzaju urazy mechaniczne, a także alergie. Dlatego tak ważna jest prawidłowa pielęgnacja.
Pielęgnacja noworodka i jego skóry to podstawa
W związku ze specyficzną budową skóry noworodka musimy wiedzieć, że powinna ona być pielęgnowana w sposób odmienny od naszego. Podstawą pielęgnacji skóry noworodków są kąpiele, które oczyszczają, pielęgnują, a także działają relaksacyjne. Już tutaj pojawia się wiele pytań w głowie matki.
- Czy kąpać należy codziennie? Kiedy pierwsza kąpiel?
- Co z mazią płodową, o której teraz tak wiele się mówi?
- Czy sama woda wystarczy do wykąpania dziecka?
- Ma być ona przegotowana czy z kranu?
- A jaka temperatura?
- Co z kikutem pępowinowym podczas kąpieli?
Spokojnie, wszystko po kolei. Skoro wiemy już, że skóra noworodka charakteryzuje się innymi cechami w budowie niż nasza oraz, że jest to jednej z najważniejszych organów w organizmie, to musimy wiedzieć czego używać do prawidłowej pielęgnacji. Powiedzieliśmy już sobie, że złotym środkiem w pielęgnacji noworodka jest kąpiel. Omówmy więc najważniejsze zasady, opierając się o pytania powstałe w naszych głowach.
Kąpiel noworodka – najważniejsze zasady
Otóż noworodka powinno się kąpać 2-3 razy w tygodniu. Pierwsza kąpiel u większości noworodków wykonywana jest po powrocie do domu. Jest to związane z wchłanianiem się mazi płodowej, która stanowi naturalną ochronę przeciwbakteryjną, nawilża skórę, a także bierze czynny udział w procesie termoregulacji. Dlatego tak ważne jest pozostawienie jej do samodzielnego wchłonięcia i zaniechanie całkowitego usuwania jej podczas kąpieli.
Idealna temperatura wody to około 37-39 stopni Celsjusza. Pamiętajcie, sposób naszych babć i matek na zanurzenie łokcia w wodzie i ustaleniu czy nie jest za gorąca, nadal pozostaje aktualny. Na pewno da wam odpowiedź, czy to jest ten odpowiedni moment aby zanurzyć dziecko w wodzie.
Kikut pępowinowy – moczyć czy nie?
Podpunkt, na który pewnie czekałyście z niecierpliwością, a mianowicie kąpiel, a kikut pępowinowy. Skoro mamy pielęgnować go „na sucho”, czyli zadbać o maksymalną suszę w jego środowisku, nie stosować żadnych antyseptyków (chyba, że wymaga tego sytuacja i takie zalecenia zostały wydane przez specjalistów), alkoholi, to pewnie nie można go zmoczyć podczas mycia dziecka. Otóż nie! Kąpiel noworodka bez zanurzenia kikuta pępowinowego byłaby bardzo trudnym i stresującym zadaniem, a jak pisałam wyżej ma ona działać relaksacyjne, a nie stresująco. Pamiętajcie, że dziecko chłonie wasze emocje jak gąbka. Jeśli wy się stresujecie to ono również, jeśli wy się boicie to ono 3 razy bardziej. Pamiętajcie, podczas kąpieli najważniejsze są pewne ruchy opiekuna, to dziecku pozwala poczuć się bezpiecznie i nie odczuwać aż takiego lęku. Ale do rzeczy! Tak, kikut pępowinowy może zostać zmoczony podczas kąpieli, należy tylko pamiętać o porządnym osuszeniu go już po wszystkim.
Jeśli chodzi o sterylność wody to są kraje w których zaleca się korzystanie właśnie ze sterylnej wody natomiast wydaje się, że spokojnie można używać wody z kranu. Mając na uwadze niedojrzałość bariery ochronnej oraz tendencje do przesuszania skóry noworodka, a także charakterystyczne pH zbliżone do obojętnego musimy sięgnąć po odpowiednie kosmetyki aby zadbać o skórę naszego dziecka, ponieważ mycie samą wodą nie jest dostateczne. Skórę należy oczyścić, nawilżyć, a także natłuścić aby móc mówić o prawidłowym pielęgnowaniu. Zatem pojawia się w głowie szereg kolejnych pytań. Jaki kosmetyk wybrać? Na co zwrócić uwagę podczas czytania składów kosmetyków dostępnych na rynku? Czy w ogóle stawiać na kosmetyki, czy może naturalne środki?
Jakie kosmetyki wybrać?
Pielęgnacja noworodka, niemowlaka oraz małych dzieci to przede wszystkim dbanie o ich skórę. Specjaliści zalecają stosowanie substancji o neutralnym pH, bezzapachowych i pozbawionych barwników. Na polskim rynku kosmetycznym bardzo często można zauważyć na etykietach produktów dedykowanych dzieciom napis „hipoalergiczny”. To sprawia, że nie czytając składu na odwrocie opakowania, sięgamy po ten właśnie produkt, ufając, że będzie on najlepszym wyborem. Pamiętajcie natomiast, że termin ten nie ma ani medycznej, ani prawnej definicji. Dlatego powinniśmy zachować szczególną ostrożność przy wyborze kosmetyków opisanych w taki sposób. „Hipoalergiczny” to bardzo często tylko hasło marketingowe, które brzmi dobrze, a co za tym idzie świetnie się sprzedaje.
Jakie zatem produkty są zalecane do kąpieli noworodka? Otóż bardzo dobrze sprawdzą się emolienty, czyli produkty zwiększające elastyczność i nawilżenie skóry. Wśród substancji zaliczanych do emolientów wymienia się olej parafinowy, lanolinę, wazelinę, silikony, alkohole tłuszczowe oraz estry kwasów tłuszczowych. Co ważne, gliceryna, którą często można zaleźć w składzie substancji pielęgnujących ma silne działanie nawilżające, natomiast pozbawiona jest funkcji natłuszczania skóry, podobnie jak mocznik czy aminokwasy. Wybierając kosmetyki pamiętajcie o tym, że mocznik w ich składzie nie jest wskazany dla niemowląt do 6. miesiąca życia.
Na co jeszcze powinniśmy zwrócić uwagę czytając składy preparatów do mycia zalecanych dla niemowląt? Ważne są dwa hasła „PARFUM” oraz „FRAGRANCE”. Pod ich kryptonimem kryją się związki zapachowe o nieznanych składzie, w którym może występować od jednej do stu różnych substancji zapachowych. Warto wspomnieć o tym, że obecnie drugą najczęściej występującą alergią kontaktową jest właśnie alergia na składniki zapachowe. Bardzo dobry wpływ na skórę dziecka mają także oleje roślinne. Najbardziej zalecane jest stosowanie oleju ze słodkich migdałów, orzechów makadamia, oliwek, lnu, jojoba, wiesiołka, awokado, ogórecznika. Chętnie stosowanie są także ekstrakty z roślin jak np. ekstrakt i mleczko z owsa, które działa łagodząco na skórę niemowlęcia.
Wybór należy do was
Kierując się dobrem naszych dzieci, wybór dobrego środka pielęgnacyjnego nie należy do łatwych. Natomiast teraz już wiecie, na co zwrócić uwagę przy kompletowaniu wyprawki, a potem podczas kąpieli dziecka. Ostateczny wybór środków higienicznych należy do was i wiem, że na pewno wybierzecie dobrze.
Pielęgnacja noworodka – podsumujmy co jest najważniejsze
- Nie kieruj się ceną i hasłami marketingowymi. Fakt, że cena będzie wysoka, nie oznacza, że produkt będzie spełniał najlepsze wymogi dla noworodka,
- Najlepszy produkt to ten o krótkim, nieskomplikowanym składzie na odwrocie etykiety,
- Wybierajcie produkty pozbawione kombinacji zapachowych znajdujących się pod kryptonimem „PARFUM” lub „FRAGNANCE”.
Powodzenia!
Autor: Paulina Wawrzyńczak-Kądziela, położna Szkoły Rodzenia Supermama
Źródła: 1. Sybilski A.: Skóra - najważniejszy narząd naszego ciała. Dbajmy o nią. Pediatr Med 2012, 8 (4). 2. Kmieć M., Urysiak-Czubatka I., Broniarczyk-Dyła G.: Pielęgnacja skóry dzieci. Postępy Dermatologii i Alergologii XXVII 2010, 1: 40-44. 3. Gorczyca A., Plichta D., Śpiewak R.: Analiza składu dostępnych na polskim rynku preparatów do pielęgnacji skóry noworodków i niemowląt pod kątem występowania składników o znanym potencjale uczulającym. Alergoprofil 2017, 13(3): 110-117. 4. Bojarowicz H., Szemryk A., Krysiński J.: Kosmetyki przeznaczone do stosowania w różnych przedziałach wieku. Kosmetologia estetyczna 2016, 5(5).