Gdy rodzi się mały człowiek często można zauważyć, że pokryty jest on białą mazią. Zdarza się, że jest jej bardzo dużo, a czasem występuje jedynie w fałdkach lub zgięciach kończyn. Czy kiedykolwiek zastanawiałaś się, co to tak właściwie jest? Czy ma jakiekolwiek właściwości? A może już teraz szukasz informacji, czy od razu po porodzie obmyć z niej maluszka? Czy może lepiej poczekać z tym kilka godzin? Jeśli tak, to zapraszam do lektury!

Czym tak właściwie jest maź płodowa?

Maź płodowa (z łac. vernix caseosa) to swego rodzaju substancja, mazidło, które zaczyna pokrywać skórę płodu w okolicach początku trzeciego trymestru ciąży. Barwą i konsystencją przypomina gęsty biało – żółty serek. Składa się ze złuszczonych komórek nabłonka, meszku płodowego oraz wydzielin gruczołów łojowych dziecka i wydzielin nabłonka owodni. Jest bogata m.in. w tłuszcze, białka wodę i przeciwciała.

Czy maź płodowa posiada jakieś właściwości?

Jak najbardziej tak! Maź pełni szereg funkcji zarówno w łonie matki, podczas porodu jak i po narodzeniu dziecka.

Gdy maluszek jest jeszcze w brzuchu, maź oddziela ciało dziecka od otaczających je wód płodowych, czyli stanowi swego rodzaju barierę. Skóra płodu może dzięki temu rozwijać się prawidłowo i jest chroniona przed czynnikami infekcyjnymi, a także przed maceracją i uszkodzeniem. To jest podstawowe zadanie mazi. Jednak na tym jej rola się nie kończy.

W czasie porodu, dzięki śliskiej konsystencji, pomaga dziecku przedostać się przez kanał rodny. Maluszek może łatwiej dokonywać zwrotów. Skutkuje to sprawniejszą akcją porodową, skróceniem czasu trwania porodu, a także zmniejszonym ryzykiem urazów kanału rodnego u mamy oraz urazów występujących u dziecka.

Po porodzie noworodek narażony jest na wiele negatywnych czynników zewnętrznych, takich jak patogeny, niska temperatura czy suche powietrze. Maź płodowa pomaga dostosować się do tych warunków. Nawilża, regeneruje i oczyszcza skórę maluszka oraz pozwala zachować jej odpowiednie pH. Tworzy także barierę immunologiczną. Chroni więc przed infekcjami, ma działanie antybakteryjne, przeciwgrzybicze i antyzapalne – co szczególnie ważne jest przy porodach w szpitalu. Co ciekawe, posiada również funkcje termoregulacyjne. Chroni dziecko przed wychłodzeniem po porodzie – tak samo, jak kontakt skóra do skóry.

Co z pierwszą kąpielą?

Mając świadomość dobroczynnych właściwości mazi płodowej, warto poczekać z pierwszą kąpielą po porodzie. Światowa Organizacja Zdrowia WHO zaleca mycie noworodka po minimum 24h, a jeśli to niemożliwe to przynajmniej po 6h. Wiele mam natomiast czeka z tą czynnością aż do powrotu ze szpitala do domu. Jeśli na skórze dziecka znajdują się resztki smółki, krwi czy płynu owodniowego wystarczy delikatnie zmyć je gazikiem z powierzchni skóry.

Maź płodowa w pierwszych dniach samoistnie wchłania się ze skóry do krwi, a razem z nią ochronne przeciwciała. Może to przekładać się na odporność maluszka. Zaobserwowano także, że skóra dzieci niemytych od razu po porodzie jest delikatniejsza, mniej łuszczy się i posiada swój charakterystyczny zapach (w przeciwieństwie do dzieci, które odbyły kąpiel w pierwszych godzinach po narodzeniu).

A to ciekawe…

  • Na podstawie stanu i ilości mazi płodowej określa się wiek płodowy noworodka. Wynika to z faktu, że ilość mazi zwiększa się stopniowo od ok. 26 tc do ok. 32 tc ciąży, potem zaczyna zmniejszać się. Dlatego wcześniaki urodzone przed 26tc mogą jej nie mieć w ogóle, natomiast te z około 32-36 tc będą nią pokryte w bardzo dużym stopniu. Dzieci urodzone o czasie będą miały jej już znacznie mniej; natomiast śladowe jej ilości lub całkowity brak, obserwuje się u noworodków z tzw. ciąż przenoszonych.
  • Pomiędzy 26 a 36tc maź płodowa ma właściwości izolujące; może to utrudniać pomiar akcji serca płodu, tym samym obniżając jakość zapisu KTG.

Jak widać natura nie bez przyczyny wyposażyła rozwijającego się w brzuchu maluszka w maź płodową. Jej dobroczynne właściwości są bardzo szerokie, a wpływ nie kończy się tylko na życiu płodowym.

Dobrych porodów!

Autor: Monika Frączek, doula
Przy Nadziei
Chuścikowo