Słowo zabawa kojarzy nam się z przyjemnością oraz radością i zdecydowanie tak ma być. W nomenklaturze pedagogicznej zabawa ma bardzo szerokie znaczenie, została wielokrotnie, przez różnych pedagogów klasyfikowana i opisywana. Dla nas, jako rodziców liczy się jednak to, że jest najbardziej naturalną i wrodzoną formą poznawania świata, aktywnością wykonywaną dla przyjemności.

U podłoża zabawy powinna i ma leżeć już wspomniana przyjemność. Głównym jednak jej celem jest nauka, w pierwszym okresie życia jest to zasadniczy powód dziecięcej aktywności. Poznanie i nauka są równocześnie celem i szansą przetrwania. Dziecko posiada naturalną ciekawość świata i wraz z jego stopniowym poznawaniem, nabiera większej pewności siebie. Dzięki temu, że nabiera ono wiary we własne siły, możliwe jest odważne poznawanie bliskich osób, własnego ciała, swoich uczuć, otoczenia w którym przebywa. Uczy się jak działają przedmioty, jakie są prawa natury. Mottem tego okresu w życiu jest TYLKO TEN, KTO JEST CIEKAWY, BĘDZIE MĄDRY.

To jakie zabawki pod choinkę kupić dla naszych maluchów?

Zacznijmy jednak od podziału zabawy. Nas jako rodziców najbardziej interesuje kilka typów wspomnianej już aktywności, a mianowicie: zabawa tematyczna, zabawa manipulacyjna, zabawa konstrukcyjna oraz zabawa ruchowa.

ZABAWA TEMATYCZNA

Zabawa tematyczna nie ma określonego celu, jest dobrowolna, w naturalny sposób zaspokaja potrzeby ekspresji i twórczości. Jest wytchnieniem po działalności niezabawowej oraz formą odpoczynku i odreagowania nagromadzonych emocji. W tej niezwykłej zabawie zderzają się dwa światy – rzeczywisty, w którym dziecko przebywa i fikcyjny, który jest subiektywną rzeczywistością. Gdzie realny świat, często za trudny i z ograniczonym wpływem, może przekształcić w swoją przestrzeń w której daje ujście własnym dążeniom, wyobrażeniom i zamiarom. Można więc powiedzieć, że ten rodzaj zabawy pełni rolę terapeutyczną, w której dziecko może swobodnie manifestować całą swoją osobowość.

Bardzo często obserwujemy dzieci, które wracając do domu po przedszkolu lub szkole bawią się we wspomniane miejsca z pełnym zaangażowaniem, odgrywając scenki oraz wcielając się w rolę nauczycielki lub innego dziecka, które mu imponuje lub odwrotnie – napawa lękiem. Obserwujemy dzieci, które bawią się w dom, rodzinę, sklep czy inne miejsce, w którym dziecko przebywa. Im bardziej umowny przebieg zabawy, tym lepiej. Klocek jest telefonem komórkowym, patyk jest długopisem, but jest odkurzaczem, CUDOWNIE! Im więcej takich „umownych” przedmiotów, tym lepszą wyobraźnie ma nasze dziecko. Idąc dalej, im bujniejsza wyobraźnia, tym bardziej kreatywne będzie w przyszłości.

Zabawy tematyczne mają ogromny wpływ na wszechstronny rozwój dziecka. Odgrywanie ról staje się przestrzenią do kształtowania uczuć moralnych. Dziecko uczy się wysuwać motywy działania na wzór ludzi dorosłych, kształtuje wolę i uczy się sensu ludzkiego życia, jako drogi na której realizuje się cele.

Do kiedy dziecko może się tak bawić ?

Im dłużej tym lepiej. Ten typ zabawy ma tak głębokie podłoże terapeutyczno-społeczne, że im dłużej dziecko „przetwarza” otaczającą rzeczywistość w ten bezpieczny sposób, tym dla niego korzystniej. To jest w mojej ocenie najcudowniejszy wynalazek naszej ludzkiej natury, który pozwala nam się przystosować do bardzo intensywnie zmieniającego się świata oraz ilości interakcji, w których codziennie, od urodzenia przebywamy.

Najbardziej pobudzającymi zabawkami do tego rodzaju zabaw są takie, które może nasze dziecko wykonać samo lub z naszą pomocą. Modne jest w obecnych czasach, zgodnie z nurtem montessoriańskim, odwzorowywanie „dorosłych” sprzętów dzieciom. Takie zabawki umożliwiają przystosowanie i nabranie umiejętności, które pomogą im sprawnie „odgrywać” role społeczne, ale nie angażują wyobraźni i nie ćwiczą jej.

ZABAWA MANIPULACYJNA

Zabawa manipulacyjna ma na celu poznawanie właściwości przedmiotów: kształtu, konsystencji czy wydawanego dźwięku. Dziecko manipulując przedmiotami angażuje spostrzeżenia wzrokowe, słuchowe, dotykowe oraz złożone ruchy rąk. Ten typ zabaw również bardzo intensywnie pobudza obszar mózgu, wbrew pozorom nie tylko odpowiedzialny za modelowanie relacji przestrzennych ruchów palców oraz celowe ruchy, integrację ruchu i wzroku ale również obszar mózgu, który jest bardzo blisko, odpowiadający za słuch muzyczny, fonematyczny i wrażenia dźwiękowe oraz rozumienie mowy, gramatykę. Mówiąc prościej, im więcej zabaw angażujących ruchy palców, tym bardziej (przy okazji) stymulujemy rozwój mowy naszego dziecka.

W tym momencie, warto jednak wybierając zabawkę, zastanowić się na ile zmysłów będzie działała. Kolorowa zabawka (bodźcująca wzrok), w której należy przekładać, układać, wciskać elementy (bodźcująca dotyk), a przy tym jeszcze grająca (bodźcująca słuch), w mojej ocenie nie jest właściwym przedmiotem, szczególnie dla dzieci do 5. roku życia. Warto przejrzeć zabawki w pokoju dziecinnym pod kątem tego, jak po zabawie zachowuje się nasze dziecko. Jeżeli jest pobudzone, niecierpliwe, płaczliwe, przejawia zachowania agresywne, to znaczy, że za bardzo pobudza naszą pociechę. Zabawki aktywizujące dwa zmysły są w mojej ocenie dużo trafniejsze.

ZABAWA KONSTRUKCYJNA

To zabawa ćwicząca sprawność manualną dziecka, rozbudzająca wyobraźnię przestrzenną oraz kreatywność młodego człowieka. Te umiejętności przekładają się na kompetencje matematyczne w przyszłości. Zabawa konstrukcyjna polega na budowaniu, konstruowaniu i wytwarzaniu czegoś nowego. Wynika ona w naturalny sposób z gier manipulacyjnych. Różni się jednak tym, że w zabawie konstrukcyjnej powstaje wytwór, będący rezultatem działań dziecka.

Do tych zabaw możemy zaliczyć wszystkie rodzaje klocków, układanek składanych w różnych płaszczyznach, puzzle oraz origami. Każdy rodzaj tego typu zabawek jest, pod kątem rozwojowym, fantastyczny. Najcenniejsza będzie taka zabawka, która również nas zaangażuje. Klocki Lego uwielbiałam w dzieciństwie, żeby zarazić miłością do nich moje dzieci, oprócz prezentów klockowych dla nich, sama też kupiłam sobie zestaw, który mi się podobał.

ZABAWA RUCHOWA

Aktywizuje ruchowo nasze pociechy. Rozwija sprawność motoryczną w zakresie szybkości, skoczności, zwinności i zręczności. Kształtuje pomysłowość oraz inwencję twórczą, reguluje napięcie mięśniowe. Dzięki tej zabawie, dziecko poznaje swoje ciało i nabiera sprawności w jego działaniu. Do tego typu zabaw nie potrzebujemy specjalnie dodatkowych urządzeń, ani rzeczy. Jednak rower, łyżwy, narty, deskorolka… to zawsze dobra inwestycja.

Kupno zabawki, która będzie służyła naszemu dziecku jest świetną okazją do zastanowienia, jakie są mocne i słabsze strony mojego malucha. Jedne i drugie, warto wzmocnić odpowiednio dobranymi zabawkami oraz przez wspólną zabawę.

W następnym artykule opiszę moje pomysły na wspólne świąteczne aktywności. 🙂