Czym jest kciuk mamy? Medyczną nazwą jest zespół de Quervaina. Jest to dość często spotykana przypadłość świeżo upieczonych mam, która wynika z przeciążenia ścięgien kciuka. Fizjoterapia najczęściej jest wystarczająco skutecznym sposobem, by poradzić sobie z tą dysfunkcją.
Skąd bierze się to schorzenie?
Zespół de Quervaina to zapalenie ścięgna prostownika krótkiego kciuka i odwodziciela długiego kciuka. Powstaje najczęściej w wyniku sumowania się mikrourazów. Powtarzanie ruchu chwytania i podnoszenia oraz podtrzymywania główki dziecka, wielokrotnie w ciągu dnia i nocy, może prowadzić do przeciążenia, podrażnienia i w następnym kroku do zapalenia pochewek ścięgnistych mięśni kciuka. To wyjaśnia potoczną nazwę tej jednostki chorobowej.
Kto cierpi na „kciuk mamy”?
Dysfunkcja ta jednak nie dotyczy tylko młodych matek. Kobiety w ciąży, będące pod wpływem hormonów rozluźniających m.in. relaksyny, również mogą borykać się z tym zespołem. Zadaniem relaksyny jest przygotowanie do porodu poprzez rozluźnienie więzadeł, ścięgien, stawów również tych odległych od miednicy. To z kolei zwiększa ryzyko urazów i przeciążeń. Mechanizm wielokrotnie powtarzanego połączenia ruchu chwytania i odwodzenia oraz prostowania kciuka powoduje, że na zespół de Quervaina są narażone takie grupy zawodowe jak: muzycy, tenisiści, szwaczki, stolarze, informatycy. Ciekawe, że aż czterokrotnie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Do innych przyczyn tego zespołu zaliczają się: choroby o podłożu reumatoidalnym, urazy nadgarstka oraz operacje w okolicy nadgarstka.
Jakie są objawy tego schorzenia?
Objawem zespołu de Quervaina jest ból podczas ruchu prostowania lub odwodzenia kciuka. Ból obejmuje boczną stronę kciuka, nadgarstka i może promieniować do przedramienia. Bolesna okolica może być też ocieplona i obrzęknięta. Zdarza się, że podczas ruchów kciuka można usłyszeć „trzaski”. Z czasem może również dojść do osłabienia chwytu. Utrudnia to zwykłe czynności takie jak: krojenie chleba, mycie zębów, zapinanie guzików czy podnoszenie dziecka.
Jak je rozpoznać?
Rozpoznanie zespołu de Quervaina polega na badaniu funkcjonalnym. Należy wykonać test Finkelsteina, który polega na schowaniu kciuka do środka zaciśniętej pięści i wykonaniu zgięcia bocznego całego nadgarstka w stronę kości łokciowej. Test uznaje się za dodatni, jeśli sprowokuje silny ból. Z badań dodatkowych można w razie potrzeby wykonać USG lub RTG.
Jak leczyć kciuk mamy?
Zachowawcze leczenie tej dysfunkcji polega na farmakoterapii (NLPZ, sterydy) i rehabilitacji.
W przypadku fizjoterapii, wykorzystujemy zarówno techniki manualne, jak i fizykoterapię w postaci:
- ultradźwięków,
- krioterapii,
- jonoforezy (wprowadzanie leku za pomocą prądu),
- pola magnetycznego,
- laseroterapii,
- oraz ćwiczenia rozciągające i wzmacniające.
Należy również o ile to możliwe odciążyć zajęte struktury. Na przykład można zwrócić uwagę czy przy trzymaniu dziecka, nie ustawiamy kciuka w silnym odwiedzeniu i skorygować chwyt. Dobrze również korzystać z miękkiej ortezy, która będzie odciążała bolesne struktury. Jeżeli natomiast leczenie zachowawcze nie przynosi efektów, to można skorzystać z operacji, która jak zawsze jest ostatecznością. Operacja polega na częściowym wycięciu pochewki ścięgnistej i usunięciu zrostów. Jest wykonywana w znieczuleniu miejscowym. Po operacji należy odbyć fizjoterapię i zmienić nawyki oraz wzmocnić mięśnie, by problem nie wrócił.
Autor: Magdalena Lewandowska, fizjoterapeutka uroginekologiczna
Źródła: informacje własne
